Aile Konutu Kavramı ve Aile Konutu Üzerinde Eşin Hakkı

Aile konutu, sürekli olarak barınmak amacıyla ailenin oturduğu meskendir, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile Hukuk sistemimize dahil edilmiştir. Aile konutu Türk Medeni Kanunu’nun 194. Maddesinde “Eşlerin bütün yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdiği, yaşantısına buna göre yön verdiği, acı ve tatlı günleri içinde yaşadığı, anılarla dolu bir alandır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Sürekli oturulmayan yazlık ev, yayla evi, dağ evi vb. gibi konutlar aile konutu kapsamına girmemektedir.

Medeni Kanun’a göre, eşlere ait birden fazla konut var ise çocukların kaldığı konut aile konutu olarak kabul edilmektedir. Her ailenin bir aile konutunun olabileceği kabul edilmiştir.

Bir taşınmazın aile konutu olarak nitelendirilebilmesi için tapu kaydına aile konutu şerhi koydurulması zorunlu değildir. Tapu kütüğüne aile konutu olarak konulan şerh taşınmazın aile konutu olduğuna dair kuvvetli bir delil niteliğindedir ve rıza dışında yapılacak işlemleri önlemek ve ortaya çıkabilecek mağduriyetleri en aza indirebilmek amacı ile kanun koyucu tarafından getirilen bir olanaktır.

Aile konutunun sağladığı haklar nelerdir?

Eşlerden biri, diğerinin rızası olmadan aile konutuyla ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez, aile konutu üzerinde bulunan hakları sınırlayamaz.

Aile konutu, eşlerden biri diğer eşin rızasını almadan tapuda aile konutu şerhi olduğu halde satılır ya da ipotek edilirse işlem geçersizdir.

Bu durumda;

Rızası olmayan eş tapu iptal, tescil davası ve ipoteğin terkini davası açar ve satış iptal edilir, yeni sahibin tapu kaydı iptal olur ipoteğin terkinine karar verilir.

Satış gerçekleşmişse ve rızası olmayan eşin rızası alınmışsa satış geçerli hale gelir.

Konutun aile konutu olduğuna dair tapu kütüğüne şerh konulmamışsa ve eşlerden birinin rızası olmadan satış gerçekleşirse konutu satın alan kişi meskenin aile konutu olduğunu bilerek satın almışsa rızası olmayan eş tapu iptali davası açarak işlemi iptal ettirebilir.

Aile konutu eşlerden biri tarafından kiralanmışsa diğer eş mal sahibine bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeye taraf olabilir. Bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumludur.

Aile konutu” kaydı nasıl yaptırılır? Tapu kütüğüne aile konutu şerhi nasıl koydurulur?

Malik olmayan eş ikamet belgesi ve evlilik cüzdanı, nüfus cüzdanı aslı ve 1 adet vesikalık fotoğraf ile ile birlikte Tapu Sicil Müdürlüğü’ne müracaat ederek tapu kütüğüne taşınmazın aile konutu olduğuna dair şerh konulması için müracaat etmelidir.

Müracaatla birlikte Tapu müdürlüğü taşınmazın tapu kütüğünün şerhler hanesine “aile konutudur” kaydını ekler. Tapu dairesince aile konutu şerhi işlendikten sonra harç veya vergi alınmaz.

Bu kayıtla birlikte yani tapu kütüğüne aile konutuyla ilgili şerh konulması ile birlikte aile konutu eşler arasında rıza olmadan

Satılamaz,

Devredilemez,

Kira ise kira feshedilemez,

Mülkiyeti sınırlayıcı işlem yapamaz yani kredi çekilecek ve ev ipotek olarak gösterilecekse ipotek ettiremez.

Taşınmazla ilgili aile konutu şerhinin kaldırılması konusunda eşler arasında anlaşmazlık varsa tapu memuru şerhi kaldıramaz şerhin kaldırılması mahkeme kararı ile gerçekleşir.

İşyerleri için aile konutu şerhi konulamaz. Hisseli taşınmaz üzerine aile konutu olduğu kanıtlanabildiği taktirde eşe ait pay üzerine aile konutu şerhi konulabilir.

Eşlerden biri öldüğünde aile konutu koruması kalkar. Sağ kalan eşe miras ve paylaşmadan doğan hakkına mahsup edilmek suretiyle mülkiyet hakkı verilir.

Haklı sebepler var ise ve mirasçıların istemi üzerine hakim sağ kalan eşe intifa hakkı ya da oturma hakkı kararı verir.